شرایط عضویت و انواع آن مطابق مواد ۷ تا ۱۲ اساسنامهٔ انجمن هنرمندان نقاش ایران به شرح زیر است:
مادهٔ ۷- انواع عضویت
اعضای انجمن به چهار شکل عضوگیری می‌شوند، که عبارت است از:
- پیوسته
- وابسته
- دانشجویی
- افتخاری
مادهٔ ۸- شرایط عمومی عضویت افراد در انجمن، در همهٔ انواع عضویت به شرح زیر است:
- تابعیت جمهوری اسلامی ایران
- نداشتن پیشینهٔ مؤثر کیفری، که موجب محرومیت از حقوق اجتماعی می‌شود.
- داشتن حداقل ۱۸ سال تمام
- قبول مقررات این اساسنامه، تعهد به اجرای مقررات اساسنامه و تصمیمات ارکان انجمن
- تکمیل فرم تقاضای عضویت انجمن
- تعهد به پرداخت حق عضویت تعیین‌شدهٔ سالانه و ورودیه
- استمرار فعالیت در زمینهٔ نقاشی
تبصرهٔ ۱- اعضای پیوسته لازم است حق عضویت را کامل بپردازند. حق عضویت اعضای وابسته دو سوم حق عضویت کامل و حق عضویت اعضای دانشجویی یک‌سوم حق عضویت کامل است. اعضای افتخاری از پرداخت حق عضویت معاف‌اند.
مادهٔ ۹- شرایط اختصاصی عضویت پیوسته در انجمن به شرح زیر است:
دارا بودن یکی از شرایط زیر:
- برگزاری دست کم سه نمایشگاه انفرادی از آثار متقاضی تا تاریخ تسلیم تقاضای عضویت.
- تدریس در رشتهٔ نقاشی در یکی از دانشگاههای داخل یا خارج کشور، دست‌کم به مدت پنج سال.
- دانشجویان و فارغ‌التحصیلان رشتهٔ نقاشی یا یکی از رشته‌های مرتبط هنری.
- پژوهشگران، محققان، مؤلفان، فعالان حوزه‌های نظری و هنر جدید، گالری‌داران و مجموعه‌داران.
تبصرهٔ ۱- پذیرش نهایی واجدان شرایط عضویت پیوسته پس از مصاحبهٔ حضوری، بررسی آثار و کسب امتیاز متقاضی طبق آیین‌نامه‌های داخلی انجمن − که به طور شفاف به متقاضی اعلام خواهد شد − و تأیید هیئت مدیره امکان‌پذیر است.
تبصرهٔ ۲- اعضای پیوسته از ۷۰ سالگی از پرداخت حق عضویت سالانهٔ انجمن معاف خواهند بود.
تبصرهٔ ۳- اعضای پیوسته در مجامع انجمن حق رأی دارند. همچنین این اعضا مجازند، در صورت احراز شرایط، برای انتخابات هیئت مدیره و بازرس نامزد شوند.
مادهٔ ۱۰- عضویت وابسته
اعضای وابسته کسانی هستند که دست‌کم یکی از شرایط عضویت پیوسته را دارا هستند، اما در مصاحبهٔ حضوری و بررسی آثار، امتیاز لازم برای عضویت پیوسته را کسب نکرده‌اند.
تبصرهٔ ۱- عضو وابسته در بدو ورود کارت عضویت دریافت می‌کند و می‌تواند با نظر هیئت مدیره و مسئول کارگروه، در کارگروه‌های انجمن به فعالیت مشغول شود. عضو وابسته، بدون داشتن حق رأی، می‌تواند در همهٔ مجامع انجمن شرکت کند.
تبصرهٔ ۲- اعضای وابسته پس از ۲ سال ، با دادن درخواست کتبی و پس از داوری مجدد و با تایید هیئت مدیره به عضویت پیوسته درمی‌آیند. بعد از دو سال نخست، عضو وابسته می‌تواند هر سال یک بار تقاضای عضویت پیوسته به انجمن بدهد. فعالیت هنری و همکاری مستمر با کارگروه‌های انجمن در تصمیم‌گیری مؤثر خواهد بود.
مادهٔ ۱۱- شرایط اختصاصی عضویت دانشجویی در انجمن به شرح زیر است:
دارا بودن هر دو شرط زیر:
- اشتغال به تحصیل در رشتهٔ نقاشی یا زیرشاخه‌های آن در یکی از دانشگاههای معتبر کشور و دارای مجوز از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
- گذشت حداقل یک سال از آغاز تحصیل دانشجویان کارشناسی و کاردانی
تبصرهٔ ۱- بعد از اتمام دورهٔ دانشجویی، اعضا باید حداکثر در مدت یکسال تقاضای تغییر نوع عضویت خود را به انجمن تحویل دهند؛ در غیر این‌صورت عضویت آن‌ها لغو خواهد شد.
تبصرهٔ ۲- عضو دانشجویی در بدو ورود کارت عضویت دریافت می‌کند و می‌تواند با نظر هیئت مدیره و مسئول کارگروه، در کارگروه‌های انجمن به فعالیت مشغول شود. عضو دانشجویی، بدون داشتن حق رأی، می‌تواند در همهٔ مجامع انجمن شرکت کند.
مادهٔ ۱۲- شرایط اختصاصی عضویت افتخاری در انجمن به شرح زیر است:
اعضای افتخاری از میان هنرمندان تأثیرگذار در عرصه‌های هنری، فرهنگی و اجتماعی، توسط هیئت مدیرهٔ انجمن انتخاب می‌شوند و باید علاوه بر نداشتن بدهی به انجمن، دو شرط از شرایط زیر را دارا باشند:
- حداقل ۶۰ سال سن
- فعالیت مستمر و تأثیرگذار برای ارتقای اهداف انجمن به تشخیص هیئت مدیره
- حسن شهرت و اشتهار علمی و هنری در حوزهٔ هنرهای تجسمی
تبصرهٔ ۱- اعضای هیئت مدیرهٔ انجمن، بعد از به پایان رساندن کامل هر دوره و در صورت نداشتن شرایط تعلیق و لغو عضویت، به عضویت افتخاری انجمن درمی‌آیند.
تبصرهٔ ۲- اعضای افتخاری در مجامع انجمن حق رأی دارند. همچنین این اعضا مجازند، در صورت احراز شرایط، برای انتخابات هیئت مدیره و بازرس نامزد شوند.